NIEUWS
Nieuwe training: Zelf voedsel kweken, op syntropische wijze
In maart starten we een nieuwe elfdaagse training waarin we het weefsel waarin wij leven helemaal gaan uitpluizen en onze mensrol in dit weefsel betekenis gaan geven. Een unieke training waarin we voedsel gaan produceren op een wijze waarin andere soorten in staat worden gesteld aan verrijking van productie en verrijking van landschappen mee te werken. Theoretisch, maar vooral ook super praktisch (en super leuk ;-)
Elf dagen in zes weekeinden van maart t/m juni
Na vijf jaar syntropy mogen we nu opschalen
(en wat hebben we daar onwijs veel zin in)
Door Jos Willemsen
Het is nu vijf jaar geleden dat we voor het eerst methoden uit de syntropische landbouw op verschillende plekken hebben toegepast. Nog op relatief kleine schaal in voedselbossen, in agroforestry-systemen en ook in plantsoenen. En ik zie in de ontwikkeling van al deze plekken maar één constante: Explosieve groei.
Waar jonge bomen bij aanplant aanvankelijk zichtbaar moeilijk groeiden zijn zij nu springlevend en levenslustig. We hebben zwaar verdichte bodems weer luchtig en vruchtbaar zien worden. De blaadjes aan de jonge bomen die eerst nog vaak lichtgroen of geel kleurden zijn nu donkergroen en de jonge bomen hebben ondertussen lange sterke groeischeuten gekregen. In Graauw groeide sommige wilgen in minder dan vier jaar tijd vanuit een stokje naar een boom van meer dan tien meter hoogte. Syntropy werkt, in de tropen maar ook hier, de principes en bijpassende methoden zijn universeel.
Na vijf jaar uitproberen, na vijf jaar leren hoe de patronen hier in ons klimaat verlopen, na vijf jaar leren welke soorten hier het meest getalenteerd zijn mogen we nu opschalen. En wat heb ik daar onwijs veel zin in!
Syntropy
Het was februari 2017 toen ik naar het zuiden van Spanje toog. Ernst Götsch zou daar een training geven. Zijn verhaal kende ik een beetje en dit verhaal had mij getroffen omdat hij in het herstellen van zwaar gedegradeerde landschappen en bossen zo succesvol was. Maar vooral ook omdat ik vermoedde dat ik in hem in mijn een metgezel kon vinden. En ook omdat ik wist dat hij er net als ik voorstander van is om in bossen en ecosystemen zwaar in te grijpen wanneer je ziet dat leven niet langer goed stroomt. Dynamiek, misschien kon ik daarover van Götsch nog wel iets meer leren… Ik had vooraf nooit kunnen bedenken dat deze vlucht naar Spanje mijn leven zo ingrijpend zou veranderen.
De Zwitser Ernst Götsch vertrok in 1984 naar Brazilië. Hij had als laborant jaren lang planten veredeld en ziekte resistent gemaakt maar nu wilde deze boerenzoon iets anders doen: Hij wilde boer worden. Maar op een heel andere manier, niet een manier die vereist dat bossen voor de landbouw moeten wijken, maar op een manier dat landbouw met bos verenigd wordt en landschappen worden hersteld. En er was een vraag die hem als plantenveredelaar voortdurend bezig hield: Bestaat er niet iets veel beters dan planten te veredelen om ze ziekte resistent te maken? Is het in plaats van veredelen niet veel beter te zorgen voor goede condities waarin planten gewoon sterk en gezond kunnen zijn en zo voor ziekte niet vatbaar? Die vraag heeft hem naar zijn succes gebracht.
Götsch heeft ondertussen ruim 500 hectare onvruchtbaar land (waar boeren zijn weggetrokken omdat het land onvruchtbaar was geworden) weer extreem vruchtbaar gemaakt. Er is nu een hoogproductief bossysteem ontwikkeld waar nu weer beekjes stromen waar niemand meer van wist dat ze er ooit waren, jagers komen bij hem jagen (vind hij niet leuk) omdat er zoveel wild zit, en voor zijn cacao krijgt hij 3x de normale marktprijs omdat de kwaliteit zo goed is. Dit heeft hij niet met kunstmest en irrigatie bereikt, niet door bossen te beschermen maar juist door in te grijpen: Met zijn machette en zijn kettingzaag...
Syntropische landbouw is een vorm van landbouw waarin productie van voedsel en grondstoffen met de werking van natuurlijke creatiepatronen verenigd wordt. Het is niet zoals gangbare landbouw gebaseerd op het toedienen van input (zoals meststoffen, irrigatie, energie) maar is gebaseerd op het optimaliseren van ecosysteemprocessen. Het bevat een set van principes en technieken die het mogelijk maken om voedselproductie met natuurlijke dynamiek en regeneratie van bossen te verenigen en zo het geheel in het ophopen van energie steeds succesvoller te maken. Reeds ontwikkelde syntropische systemen zijn ondertussen uiterst productief terwijl gelijktijdig de bodem steeds vruchtbaarder wordt, processen van verdroging worden teruggedraaid en de biodiversiteit steeds meer toeneemt.
Vurige beginnetjes
Ondertussen heb ik samen met een groeiende groep deze methoden en technieken ook hier in Nederland en België kunnen toepassen en beproeven. Natuurlijk is dit geen Brazilië, de soorten, de condities en patronen ze zijn hier anders, maar de methoden zijn dezelfde en die methoden werken ook hier. Syntropische methoden zijn nieuwe (of eigenlijk heel oude) methoden die misschien wel deel van de broodnodige transitie in de landbouw kunnen zijn. Het zijn methoden die ook de gangbare aanpak in de aanleg van voedselbossen en agroforestry kunnen innoveren. En ik verwacht ook dat deze methoden aan oplossing van de huidige aftakeling van biodiversiteit in natuurgebieden kunnen bijdragen. Met wat ik zie en meemaak ben ik over zulke scenario’s heel hoopvol.
La Loma Viva in het zuiden van Spanje
Explosieve groei in het vier jaar oude voedselbos Voedselbron Graauw (2017 - 2020)
De beginnetjes die we ondertussen hebben aangelegd, het zijn vurige beginnetjes. Voedselbron Graauw, Voedselbos de Langhe Laere, Oranjehof, De Boer van Middelburg, Ons Buiten en nog enkele anderen, het zijn vurige beginnetjes met een defitige omvang waar door ons toedoen het eerder ontwrichte leven opnieuw instaat is gesteld om aan verrijking van het systeem mee te werken. Het zijn levenslustige beginnetjes geworden. Zo kunnen nog meer voedselsystemen ontstaan die aan herstel van de Aarde bijdragen. Wij mensen kunnen andere soorten in staat stellen succesvol aan dit herstel mee te werken, dat is hier te zien.
Want dat is denk ik één van de grote transities die wij de komende jaren gaan mee-maken. De wijze waarop wij onszelf tot de Aarde, tot andere soorten en tot voedsel verhouden, die wijze gaat veranderen. De perceptie van wat efficiëntie is, die perceptie gaat veranderen. Ik verwacht dat we de efficiëntie van het levend weefsel waarin wij leven steeds meer gaan zien en gaan benutten en daardoor andere meer gegronde keuzes gaan maken. Je ziet het al gebeuren, alleen al in de geestrijke ontmoetingen die ik het voorbije jaar heb gehad. Tijdens de cursussen en bij andere toevallige ontmoetingen. Je ziet dat die vurige beginnetjes iets los maken, en ik ben alle betrokkenen heel dankbaar voor dit beginnende avontuur. Want een avontuur is het, niemand weet waar dit naartoe gaat.
Opschalen en doorgeven
Ondertussen mogen we deze betekenisvolle successen gaan opschalen. De voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang. Vooral in Graauw gaan we nu flink uitbreiden. We gaan vanuit twee verschillende uitgangspunten met agroforestry op syntropische wijze aan de slag: Vanuit het bestaande bos en vanuit de akker. Vanuit het bos met uitsluitend bomen en struiken, op de akker gaan we bomen met de teelt van groenten combineren. En er worden dit jaar ook kippen ingezet als getalenteerde systeemverbeteraars.
Deze nieuwe uitbreiding betekent ook dat het speelveld voor de cursussen wordt uitgebreid. Naast de vertrouwde voedselbos cursussen komt er dit jaar ook een . Een elfdaagse training waarin we zowel theoretisch als praktisch echt de diepte ingaan. Het weefsel waarin wij leven helemaal gaan uitpluizen en onze mensrol in dit weefsel betekenis gaan geven. We gaan voedsel produceren op een wijze waarin andere soorten in staat worden gesteld aan verrijking van productie en verrijking van landschappen mee te werken. Goed, 2022 wordt een jaar met onzekerheden, maar met zekerheid in innovatie waar ik enorm naar uitkijk.
We gaan duizend-en-één fruitbomen enten, wie doet er mee?
De wereld moet groener en eetbaarder worden. Om dit een boost te geven gaan we in de maand februari geheel belangeloos ten minste 1000 bomen enten. Hiervoor zoeken we elf mensen die dit willen leren en dit mee mogelijk willen maken. De bomen worden in verschillende voedselbossen en agroforestry projecten aangeplant, en natuurlijk kun je hier zelf ook plekken voor verzinnen. De bedoeling is belangeloos aan een groene toekomst bij te dragen en hierin plezier te maken.
Het is nu sinds vier jaar dat we eigenhandig fruitbomen enten. Het voordeel is dat je zo met minder budget veel meer bomen kunt planten, dus veel meer kunt bereiken. En we leren ook dat de groei van jonge bomen veel beter is dan het verplanten van oudere bomen. Zodra je er een beetje handig in bent kun je per uur met enig gemak tien bomen enten.
Zaterdag 5/2 starten we met enten in de Langhe Laere, zaterdag 19/2 in Graauw. We starten met theorie en daarna met de praktijk. Met de bedoeling dat je er vaardigheid in krijgt / de slag te pakken krijgt. We vragen iedere deelnemer om de daarop volgende weken ook thuis verder te enten. Op die manier kunnen we gezamenlijk veel effect hebben. Bedenk ook maar waar je zelf geënte fruitbomen zou willen zetten.
Ben je nieuwsgierig en wil je hier meer over weten kijk dan voor de data bij de meewerkdagen
Nieuw project in Damongo - Ghana
"If only half of Africa would swop the hoe for a sickle, the whole of Africa will turn into paradise." - Jos
Woestijnvorming is misschien wel de grootste bedreiging van deze tijd. In Damongo zijn we een project gestart om met syntropische methoden "habits" te veranderen om zo de stad weer groen en veerkrachtig te maken. Volg We Are Greening Damongo op facebook. Heb je zin hiervan mede een succes te maken, stuur dan even een berichtje.
Jos op het witte doek
Misschien heb je de trailer al gezien, Jos wordt verfilmd met ‘de mens als nuttige soort’ als rode draad doorheen het verhaal. Ik ben hier natuurlijk ongelofelijk blij mee. Een gouden kans om het potentieel van het denken in uitdijende creatiepatronen en onze rol daarin voor een groter publiek onder de aandacht te brengen.
Lees het meeslepende verhaal van filmmaker HENK die hiertoe het initiatief nam op facebook of linkedin
Release van de film in 2022