Wat is syntropische landbouw?
Syntropic Farming of Syntropic Agroforestry, is ontwikkeld door de Zwitser Ernst Götsch, die sinds 1984 in Brazilië leeft en werkt. Het is een in Nederland en België nog door weinigen beoefende vorm van agroforestry maar wereldwijd wordt deze methoden door steeds meer mensen overgenomen. Götsch heeft ondertussen ruim 500 hectare onvruchtbaar land (waar boeren zijn weggetrokken omdat het land onvruchtbaar was geworden) weer extreem vruchtbaar gemaakt. Er is nu een hoogproductief bossysteem ontwikkeld waar nu weer beekjes stromen waar niemand meer van wist dat ze er ooit waren, jagers komen bij hem jagen (vind hij niet leuk) omdat er zoveel wild zit, en voor zijn cacao krijgt hij 3x de normale marktprijs omdat de kwaliteit zo goed is. Dit heeft hij niet met bemesting en irrigatie bereikt, ook niet door bossen te beschermen maar juist door in te grijpen: Met zijn machette en zijn kettingzaag...
Syntropische landbouw is een vorm van landbouw waarin productie van voedsel en grondstoffen met de werking van natuurlijke creatiepatronen verenigd wordt. Het is niet zoals gangbare landbouw gebaseerd op het toedienen van input (zoals meststoffen, irrigatie, energie) maar is gebaseerd op het optimaliseren van ecosysteemprocessen. Het bevat een set van principes en technieken die het mogelijk maken om voedselproductie met natuurlijke dynamiek en regeneratie van bossen te verenigen en zo het geheel in het ophopen van energie steeds succesvoller te maken. Reeds ontwikkelde syntropische systemen zijn ondertussen uiterst productief terwijl gelijktijdig de bodem steeds vruchtbaarder wordt, processen van verdroging worden teruggedraaid en de biodiversiteit steeds meer toeneemt.
In deze methode blijft de bodem altijd bedekt met plaatselijk geproduceerde biomassa. Het snoeien en mulchen bevordert ook de groei van de planten. Hierdoor werkt het lokale ecosysteem op zijn hoogste potentieel, wat grotere oogsten mogelijk maakt terwijl de bodem wordt opgebouwd en de vruchtbaarheid en de biodiversiteit binnen het ecosysteem steeds meer toeneemt.
Het begrijpen van de ecofysiologische functie van elke soort en de aanplant en het managen in een natuurlijke successie en in lagen maakt het ontstaan van complexe, veerkrachtige en productieve systemen mogelijk. Syntropische agroforestry-systemen zijn hierdoor goed bestand tegen de toenemende barre weersomstandigheden zoals droogte, overstromingen en stormen.
Olhos D'Água farm in Bahia Brazilië
Wat betekent de naam 'syntropie' in Syntropische landbouw?
Misschien ken je de term ‘entropie’ uit de thermodynamica. Entropie beschrijft het proces waarin energie en materie van een complexe samenstelling naar een eenvoudige gelijkmatige samenstelling verandert. Hoe het naar een gelijkmatige evenwichtstoestand streeft, in temperatuur, druk, spanning en moleculaire samenstelling. Zo krijgt een glas warm water uiteindelijk de kamertemperatuur. Zo wordt een huis langzaam maar zeker een ruïne.
Syntropie is precies andersom. Dit beschrijft het proces waarin leven van eenvoud naar complex ontwikkelt. Zo groeit een plant uit een eenvoudige samenstelling van mineralen en energie die zich in de bodem en atmosfeer bevinden naar een complex samengesteld organisme. Syntropie heeft dus niets met de tropen te maken zoals de naam misschien doet vermoeden, syntropie beschrijft de natuurlijke creatieprocessen. Ernst Götsch heeft zijn methode van agroforestry met deze naam benoemd.
Het snoeien en mulchen bevordert ook de groei van de planten. Hierdoor werkt het lokale ecosysteem op zijn hoogste potentieel, wat grotere oogsten mogelijk maakt terwijl de bodem wordt opgebouwd en de vruchtbaarheid en de biodiversiteit binnen het ecosysteem steeds meer toeneemt.
Wat betekent Syntropische landbouw voor Jos?
Voor mij is dit een vorm van bos-landbouw die verder gaat dan ethiek en verder gaat dan duurzaam. Ik zie het als een methode waarin je jezelf als boer of tuinier de vaardigheden aanleert om samen met (de talenten van) andere soorten in een oneindig uitdijend proces voortdurend meer energie van de zon over te nemen en in steeds meer leven uit te kristalliseren. Om zo het gehele eco-energiesysteem steeds energieker te maken, steeds levendiger, steeds vruchtbaarder, steeds productiever, steeds biodiverser en ook steeds leuker.
Ik zie het als een vorm van bos-landbouw waarin de definities van efficiëntie en duurzaamheid elkaar in dezelfde dans ontmoeten. Omdat het in het creëren van steeds meer leven zo succesvol is. Omdat je hierin de soorten niet probeert te beschermen maar hen juist in staat stelt om talrijk te worden en succesvol te zijn, je probeert hun talenten te begrijpen en deze talenten aan te wenden, je werkt met ze samen en je stelt hen is staat om aan het ophopen van energie, aan het ontstaan van vruchtbaarheid en het vergroten van productie mee te werken. Wanneer je bedenkt dat de meeste bodems en ecosystemen nu extreem ontwricht zijn is de strategie om "de natuur het zelf te laten doen" misschien een bedenkelijke strategie. Vaak zijn bodems en ecosystemen zelf onvoldoende veerkrachtig om opnieuw tot explosief rijke systemen uit te kristalliseren. Wij kunnen het succes hiervan (tijdelijk of permanent) op gang helpen, hoe mooi is dat?
Naar mijn verwachting is een dergelijke aanpak het meest succesvol in het aanpakken van de grote opgaven waar we vandaag de dag voor staan. In het opnieuw creëren van vruchtbare bodem, in het terugdraaien van de droogte problematiek, in het aanpakken van milieuopgaven, in het creëren van steeds meer biodiversiteit en de zo genaamde voedselzekerheid werkelijk robuust te maken. Omdat in deze methode andere soorten in staat worden gesteld om aan deze opgaven mee te werken. En terwijl zij dit doen verrijkt de biosfeer in productie van voedsel en grondstoffen. Ik kan werkelijk niets bedenken dat mij voor de toekomst meer hoop en meer vreugde geeft dan dit.
dominerend
gedijend
life has sustained for billions of years
sustainability
gelijkwaardig
ecologische voetafdruk minimaliseren
soorten beschermen
uitdijend
life has created for billions of years
createability*
samenwerkend
ecologische voetafdruk optimaliseren (positief bijdragen)
met andere soorten samenwerken
* Createability is een nieuwe door Jos Willemsen voorgestelde term